Bạn có bao giờ tự hỏi: Khi trò chuyện, bạn thật sự đang lắng nghe người khác hay chỉ chờ đến lượt mình để đáp lời? Hầu hết chúng ta thường chỉ “nghe để phản hồi” chứ chưa thực sự “nghe để thấu hiểu”. Điều này không chỉ làm giảm chất lượng giao tiếp mà còn có thể tạo ra hiểu lầm, thậm chí làm xa cách các mối quan hệ quan trọng.
Dấu hiệu của việc “nghe để phản hồi”:
Nếu bạn có những thói quen sau đây, có lẽ bạn chưa thực sự lắng nghe:
• Ngắt lời người khác để bày tỏ quan điểm của mình.
• Chỉ tập trung vào điều mình muốn nói, thay vì chú ý đến cảm xúc của đối phương.
• Vội vàng đưa ra lời khuyên mà chưa thực sự hiểu vấn đề.
• Nghe nửa vời, một nửa còn lại dành để nghĩ xem mình sẽ nói gì tiếp theo.
Chẳng hạn: khi chồng than thở: “Dạo này anh phải đi tiếp khách nhiều, nên hơi mệt”, người vợ liền đáp: “Ai biểu anh uống nhiều quá làm gì!”. Câu trả lời này không hề mang tính thấu hiểu mà chỉ là một phản ứng nhanh chóng, khiến người chồng cảm thấy không được cảm thông, chia sẻ.
Vì sao chúng ta hay phản ứng như vậy?
Bản năng muốn thể hiện bản thânChúng ta thường có xu hướng muốn thể hiện rằng mình hiểu biết, có kinh nghiệm và có nhiều điều để nói hoặc chia sẻ.. Vì vậy, thay vì thực sự lắng nghe, chúng ta tập trung vào suy nghĩ của mình để tìm cách phản biện, tranh luận, đưa ra các giải pháp,…
Ví dụ: có người đến chia sẻ với bạn rằng, dạo này sức khoẻ họ không được tốt và đang tìm một môn vận động/tập thể dục nào đó để tập luyện. Bạn với tất cả kinh nghiệm của mình, đã khuyên họ nên chạy bộ thay vì đi bộ hay yoga, đi xe đạp,… nhưng liệu việc chạy bộ đó có phù hợp với họ không?!
Nhầm tưởng rằng nghe nghĩa là phải giải quyết vấn đềNhiều người nghĩ rằng khi ai đó chia sẻ, điều họ mong muốn là một giải pháp. Nhưng sự thật, điều đầu tiên họ cần chính là sự đồng cảm.
Ví dụ: Một người bạn than phiền về công việc căng thẳng, nhưng thay vì hỏi kỹ hơn, bạn liền nói: “Sao không nghỉ việc và tìm công việc khác nhẹ nhàng hơn?”. Nhưng thực tế, họ có thể chỉ cần một người biết lắng nghe, không phải một lời khuyên vội vã như vậy.
Muốn kiểm soát cuộc trò chuyệnBạn đã bao giờ cảm thấy khó chịu khi ai đó nói quá lâu chưa? Chúng ta có bản năng muốn kiểm soát câu chuyện và đôi khi vô thức chuyển hướng câu chuyện về mình.
Chẳng hạn, khi một người mẹ tâm sự: “Mình rất vất vả khi chăm con một mình”, thay vì đồng cảm, bạn lại đáp: “Mình còn khổ hơn bạn nữa, hồi đó mình phải một tay lo hết mọi thứ…”. Điều này vô tình biến câu chuyện của họ thành câu chuyện của bạn.
Sự mất kiên nhẫn trong thời đại sốChúng ta đang quen với việc tiếp nhận thông tin nhanh chóng từ mạng xã hội, nên việc ngồi xuống để lắng nghe ai đó trọn vẹn trở thành một điều xa xỉ. Chúng ta dễ bị phân tâm, chỉ muốn cuộc trò chuyện nhanh chóng kết thúc.
Khi ai đó nói chuyện dài dòng, chúng ta có thể lướt điện thoại, ngắt lời hoặc chỉ đáp lại bằng những câu cụt lủn như: “Uhm, vậy hả?”. Điều này làm cho đối phương cảm thấy không được quan tâm, lâu dần tạo ra khoảng cách vô hình giữa hai người.
Lắng nghe để thấu hiểu – Chìa khóa kết nối trái tim
Nghe để phản hồi có thể làm cho người khác cảm thấy bị phớt lờ, trong khi nghe để thấu hiểu là nền tảng để xây dựng mối quan hệ bền chặt. Vậy làm thế nào để thực sự lắng nghe?
Chú tâm hoàn toàn vào cuộc trò chuyệnHãy đặt điện thoại xuống, tạm gác công việc đang làm, tập trung vào những điều mà đối phương đang nói.
Đừng vội đưa ra lời khuyênKhông phải lúc nào người khác cũng cần một giải pháp, đôi khi họ chỉ cần một người lắng nghe, một bờ vai để tựa vào.
Đặt câu hỏi để hiểu rõ hơnThay vì nhanh chóng kết luận, hãy đặt thêm câu hỏi để hiểu rõ hơn vấn đề.
Dành thời gian cho những khoảng im lặngĐừng vội vàng lấp đầy cuộc trò chuyện bằng những lời nói của bạn. Khoảng lặng đôi khi giúp đối phương giải tỏa cảm xúc và suy nghĩ sâu hơn.
Hãy luyện tập lắng nghe bằng cả trái tim, để mỗi cuộc trò chuyện không chỉ là sự trao đổi lời nói, mà còn là sự kết nối sâu sắc giữa hai con người. Khi chúng ta thật sự lắng nghe, chúng ta không chỉ hiểu người khác hơn, mà còn khiến họ cảm thấy được yêu thương, trân trọng và gần gũi hơn, bạn nhé!
